Dak isoleren: Hoe kiest u tussen glaswol, steenwol of PIR?
Warmte stijgt; dat weet iedereen. Toch onderschatten veel gebouweigenaren hoeveel energie letterlijk door het dak verdwijnt. Een matig geïsoleerde kap kan tot 30 procent van het totale warmteverlies veroorzaken. Wie dak isoleren dus bovenaan de verbouwingslijst zet, haalt vaak de hoogste besparing per geïnvesteerde euro. Verder vergroot een comfortabele zolder de bruikbare woonruimte, stijgt de woningwaarde en daalt de kans op condens- en schimmelproblemen. Maar welk materiaal kiest u? Op de markt domineren drie varianten: glaswol, steenwol en PIR-hardschuim. Elk type heeft een eigen lambda-waarde, verwerkingsgemak, brandklasse en prijskaartje.
Het speelveld in één oogopslag
Glaswol bestaat uit vervezeld gerecycled glas en bindmiddel. Het materiaal is licht, veerkrachtig en relatief goedkoop. Steenwol wordt gemaakt van gesmolten basalt, heeft een uitstekende brandweerstand en een wat hogere dichtheid, waardoor het geluid beter dempt. PIR-platen – volledig naam: polyisocyanuraat zijn hardschuim panelen met een zeer lage warmtegeleidingscoëfficiënt; daardoor haalt u met een dunner pakket dezelfde Rc-waarde. Elk materiaal scoort dus anders op isolatiewaarde, dikte, montagesnelheid én prijs. Wanneer u een schuin dak isoleren wilt via de binnenzijde, is het van belang dat het nieuwe isolatiepakket tussen de gordingen past en dat u voldoende dampopenheid behoudt. Bij buitenliggende isolatie onder de pannen (sarking) gelden weer andere eisen, vooral op het vlak van drukvastheid en waterafstoting.
Glaswol voordelig en flexibel
Voor doe-het-zelvers is glaswol een laagdrempelige keuze. Het materiaal klemt zich eenvoudig tussen sporen of kepers zonder harde bevestigingspunten. Met een lambda van circa 0,035 W/(m·K) haalt u een Rc = 6,0 m²K/W met ongeveer 210 millimeter. Dat klinkt dik, maar bij renovaties waar de binnenafwerking toch vernieuwd wordt, vormt de ruimte niet altijd een struikelblok. Wie een houten dak isoleren en geluidscomfort wil combineren, profiteert bovendien van de relatief hoge absorptiewaarde van glaswol. Nadelen? Het vezelige product kan irriteren op huid en longen, dus beschermende kleding is verplicht. Daarnaast is het niet waterafstotend; een lekkende pan kan vocht in het pakket trekken.
Steenwol robuuste brandklasse en akoestiek
Steenwol lijkt qua structuur op glaswol, maar de dichtere vezels maken het steviger. Lambda bedraagt 0,036 0,038 W/(m·K), dus iets minder isolerend per centimeter. Daar staat tegenover dat het materiaal tot ruim 1 000 °C vormvast blijft; daarom kiezen hotels en appartementencomplexen vaak voor steenwol wanneer zij hun dak isoleren en tegelijk aan brandoverslageisen willen voldoen. De hogere massa zorgt tevens voor betere demping van verkeerslawaai of regen op metalen dakplaten. De prijs per kubieke meter ligt circa 20 procent boven glaswol en het gewicht vergt soms extra rekening met de draagconstructie.
PIR – dun pakket, hoge Rc-waarde
Heeft u een lage nokhoogte of een inpandige dakkapel die niet dikker mag worden? Dan komt PIR-hardschuim in beeld. Met lambda-waarden rond 0,022 W/(m·K) realiseert u Rc = 6,0 al met 130 millimeter. De platen zijn drukvast en worden meestal geleverd met aluminium of glasvlies cachering die werkt als damprem. Daardoor kan u binnenzijde meteen afwerken met gips of OSB. PIR is ideaal voor buitenzijde, want de platen vormen een aaneengesloten schil zonder koudebruggen. Het nadeel? Een hogere materiaalprijs en minder geluidsisolatie. Daarnaast heeft PIR een hogere milieufootprint; sommige opdrachtgevers prefereren daarom minerale wol voor circulaire projecten. Toch kiezen veel VvE’s die hun dak isoleren vanuit de buitenkant voor PIR omdat de korte bouwtijd binnen de renovatieplanning past.
Dampregulatie en vochtveiligheid
Een veelgestelde vraag is of er bij binnenisolatie altijd een dampremmende folie nodig is. Het antwoord: ja, tenzij de plaat al een betrouwbare cachering heeft. Vocht uit de warme binnenlucht condenseert namelijk zodra het dauwpunt in de constructie wordt bereikt. Smitsdakkundigonderhoud brengt daarom bij elk project waarbij men het dak isoleren van binnenuit een Sd-waarde van minimaal 5 meter aan, aansluitend op luchtdicht tape langs de randen. Bij buitenisolatie vervangt een dampopen, waterkerend membraan de folie, zodat vocht kan ontsnappen en regen buiten blijft.
Brandveiligheid in de praktijk
Voor schuine pannendaken schrijft het Bouwbesluit een weerstand tegen brandoverslag voor. Glaswol en steenwol vallen in de hoogste onbrandbare klasse A1. PIR heeft volgens EN 13501 een klasse B: het is moeilijk ontvlambaar, maar zal bij zeer hoge temperatuur smelten. Bij woningen is dat doorgaans geaccepteerd; bij opslag- of zorgfuncties wordt soms toch voor minerale wol gekozen. Laat u dus altijd adviseren wanneer u voor zo’n bestemming het dak isoleren.
Montage¬tijd en kosten¬factoren
Bij renovatieprojecten telt niet alleen materiaalprijs; snelheid bespaart steigerhuur en overlast. Glas- en steenwol rollen vlot uit, maar elk stuk moet op maat worden gesneden. PIR-platen zijn zwaar maar groot; twee monteurs plaatsen in één dag circa 70 m² sarking inclusief tengels. Reken voor glaswol op € 30–35 per m² (materiaal en arbeid), steenwol op € 40 en PIR-sarking op € 55–60. Een standaard woning van 100 m² dak isoleren vergt bij binnenzijde ongeveer drie werkdagen; buitenzijde met plaatmateriaal is vaak in twee dagen wind- en waterdicht.
Subsidies en fiscale regelingen
Sinds 2023 krijgt u via de ISDE-regeling 15 euro per m² terug bij minimaal Rc = 3,5 en zeker 20 euro bij Rc = 5,0. Combineert u de klus met gevel- of vloerisolatie, dan stijgt de tegemoetkoming tot 30 euro per m². Smitsdakkundigonderhoud levert het bewijsrapport dat uw aanvraag ondersteunt. Ook VvE’s die collectief het dak isoleren kunnen middels SVVE-subsidie tot 30 procent van de factuur terugkrijgen, mits er een meerjarenonderhoudsplan is.
Milieu-impact en circulariteit
Minerale wol is grotendeels recyclebaar; PIR minder, al verschijnen er pilotprojecten waarbij het schuim tot polyolen wordt teruggebracht. Wie zijn dak isoleren en tegelijk een lage CO₂-score wil, kan glas- of steenwol met een hoge gerecyclede fractie kiezen. Smitsdakkundigonderhoud neemt sloopmateriaal retour; zo houdt u de bouwplaats schoon en verankert u circulariteit in de opleverdocumenten.
Veelgestelde vragen
Kan ik oud dakbeschot laten zitten? Ja, mits het droog en constructief gezond is. Wij repareren rotte delen en brengen daarna de folie aan. Moet de panlatverdeling worden aangepast bij PIR-sarking?
Meestal wel; we gebruiken langere schroeven en berekenen de extra verticale belasting vooraf. Heeft renovatieisolatie invloed op de dampdruk in de woning? Een beter geïsoleerd dak vereist goede ventilatie; een CO₂-gestuurd systeem lost dit op.
Voorbeeldproject jaren-70 woning in Gorinchem
De bewoners wilden hun dak isoleren zonder de zolder volledig te strippen. We kozen binnendoor glaswol van 200 mm, Rc = 5,6 en brachten een PE-folie Sd = 10 m aan. De klus duurde drie dagen; gasverbruik daalde 22 procent, de subsidie bedroeg € 2 000.
Uw stappenplan in vijf fasen
Een isolatieproject verloopt het soepelst wanneer elke fase vooraf helder is gepland: begin met een inspectie om vocht, houtrot en draagkracht te beoordelen, bepaal daarna welk materiaal past bij de gewenste Rc-waarde, beschikbare ruimte en het budget, vraag vervolgens een offerte aan waarin planning, subsidiecontrole en afvalafvoer zijn opgenomen, laat de werkzaamheden luchtdicht uitvoeren met kwaliteitsmetingen zoals een blowerdoortest, en sluit af met een opleverrapport waarin foto’s, prestatiegegevens en garantieverklaringen overzichtelijk zijn vastgelegd.
Conclusie kwaliteit loont op lange termijn
Het ideale isolatie-materiaal bestaat niet; uw situatie bepaalt wat optimaal is. Glaswol is betaalbaar en flexibel, steenwol biedt topbrandveiligheid en PIR levert hoge waardes met minimale dikte. Welke oplossing u ook kiest, een vakkundige verwerking, goede dampregulatie en grondige inspectie zijn essentieel. Smitsdakkundigonderhoud begeleidt u stap voor stap: van eerste analyse tot subsidie-aanvraag, uitvoering en nazorg. Zo weet u zeker dat u met het dak isoleren niet alleen energie bespaart, maar ook comfort wint en de waarde van uw woning verhoogt duurzaam, veilig en toekomst-bestendig.
